Chrounico patouèso

Lo Tigno, lo Préfet et l’ogusaïré de pouorto-ploumo

Dinqu én temps, s’aï oio vès Priva’ éno fenn  mistch nto c umo lou diable… T u dj ur rounsavo… et touïdjour pétedjavo… Dé fés, ou foutio tout o l  romboliado.

L’ pélavoun pas lo Tigno per paré. V us proumété que se tchoïo gora dé dov n… Gaïré bè c umo lo miolo deï Gusto…. anén !

Soulomen, lo miolo dei Gusto, se tchoïo gora de… dorriè.

En plaço, s’ai oio en préfet, bounifoçasso coumo tout… Coumprénè bé que qu’èro pas Moussu Crutchou

Vous parlé deï témps de Louis-Phélippo… ou bléou de Bouonoparto.

Suffi que lo Tigno oorio bien vougu éno plocèto per soun Zèno.

En bouon moti vaï trouba lou préfet.

— Pan pan…

— Entrez…

— Bondjour, Moussu.

— Bondjour, Modamo

— L’ioourio pas mouyen de porla en paou eï préfet ?

— Qué li voulè ?

— Oco vous orégardo espéço de maou oppré…

Li moustrèroun lo pouorto. Mais lo diablè que li vouguè pas possa.

Té lo boudrouïssoun. Et iélo boudrouïsso maï…

Oco foguè en topagè de malhur…

Si talomén que lou préfet oribo :

— Qu’ès oco ? sou faï gentoméné.

— Vostous vorlé, Moussu, ocos èno bando d’insurdja !

— Oh ! oh ! Et que vous tchaou Modamo ?

— Venio veïrè se pouiria pas trouba en paou de trovoliou per moun Zèno. .

— Et que faï vosté Zèno, dométo ?

— Et faï fai tout cè que n’an voou pardi !…

— Ei vitriè…, fustié, talur, moçou, escoplié, ou colivaïré d’ioou o lo vinoïgréto ?

— Se vous ficha de ièou ?

— Oh ! nou, nou, dométo, soulomen, n’en pouo bé blogua en pitchouné…

— Eh bé, moussu, moun Zèno o soun « sontifica » eitobé coumo vous…

— Do quel biai, me lou voudria fa embooutcha per opountcha mous crayoun, per ogusa mous pouorto-ploumo et per lipa mos envélopos ?

— Et perqué pas ?

Cinquante ans pu tard Cuminaou ovon de ressé sénotur, foguè bé oquel troval pendant 20 ons vès lou Prèfet de Poris. Eitaoussi se liés eissudja, lou paouré bougré !

— Soulomen, vous vaou diré, dometo.

— Dé que m’ona diré encaro ?

— Per lou moumén oven én ogusaire de pouorto-ploumo, oven dous opountcho-crayoun et très lipairé d’envéloppos…

Tout oco fosio pas l’offoirou de lo Tigno.

— Lo boila oquelo plaço ou bè lo boila pas ?

— Mais pouodé pas dométo.

— Tè, fènian…

Et li mondo soun esclo o lo testo.

Quand lou Préfet s’ocompè per soupa èio eno garno et eno bondo tout lou tour.

— Mais dé qu’as fa, Ricou, sou li fa lo Préfèto que cudjè toumba dé maou d’estouma.

— Ocos lo Tigno qué mo fitcha soun esclo o lo testo per eno plaço qu’ei pas pougu trouba per soun Zèno…

— Ah ! ça mais mais siès simplé…

— Crésé pas, Zunicou, crésé pas.

— Poudios pas té méfia, toberlo.

— Méfio té li, foutralo, quaou diantrè oourio pensa que lo Tigno omèssé soun drolé coum’oco…

L’ounclé Louoï…

La Croix de l’Ardèche | 13 01 1924

Cronica patoèsa

LA TINHA, LO PREFET E L’AGUSAIRE DE PÒRTAPLOMAS

Dins qu’un temps, çai aiá vèrs Privàs una femna meschanta coma lo diable… Tosjorn ronçava… e tosjorn petejava… De fes, o fotiá tot a la rambalhada.

L’apelavon pas la Tinha per pas ren. Vos promete que se chaliá garar de davant… Gaireben coma la muòla dei Gusta… anem !

Solament, la muòla dei Gusta, se chaliá garar de… darrièr.

En plaça, çai aiá un prefet, bonifaça coma tot… Comprenètz ben que qu’èra pas Monsur Cruchon.

Vos parle dei temps de Loís-Felipa… o benlèu de Bònaparta.

Sufís que la Tinha auriá bien vougut una placeta per son Zèna.

Un bòn matin vai trobar lo prefet.

— Pan pan…

— Entrez…

— Bònjorn, Monsur.

— Bònjorn, Madama.

— Li auriá pas moien de parlar un pauc ei prefet ?

— Que li volètz ?

— Aquò vos arregarda espèça de mau aprés…

Li mostrèron la pòrta. Mè lo diable que li vouguèt pas passar.

Te la bodroisson. E iela bodroissa mai…

Aquò faguèt un tapatge de malur…

— Qu’es aquò ? ço fai gentamenet.

— Vòstos varlets, Monsur, aquò’s una banda d’ensurjats !

— Ò ! ò ! E que vos chau Madama ?

— Veniá veire se poiriatz pas trobar un pauc de travalhon per mon Zèna…

— E que fai vòste Zèna, dameta ?

— E fai fai tot ce que n’am vòu pardi !…

— Es vitrièr…, fustièr, talur, maçon, escoplièr, o calivaire d’uòus a la vinaigreta ?

— Se vos fichatz de ieu ?

— Ò ! non, non, dameta, solament, n’am pòt ben blagar un pichonet…

— E ben, monsur, mon Zèna a son santificat eitanben coma vos…

— D’aquel biais, me lo voudriatz far embauchar per aponchar mos craions, per agusar mos pòrtaplomas e per lipar mas envelòpas ?

— E perque pas ?

Cinquanta ans pus tard Cuminau avant de rèsser senatur, faguèt ben aquel travalh pendant 20 ans vèrs lo Prefet de París. Eitaussi se li es eissujat, lo paure bogre !

— Solament, vos vau dire, dameta.

— De que m’anatz dire encara ?

— Per lo moment avem un agusaire de pòrtaplomas, avem dos aponchcraions e tres lipaires d’envelòpas…

Tot aquò fasiá pas l’afairon de la Tinha.

— La bailatz aquela plaça o ben la bailatz pas ?

— Mè pòde pas dameta.

— Tè, feniant…

E li manda son esclòp a la tèsta.

Quand lo Prefet s’acampèt per sopar aiá una garna e una banda tot lo torn.

— Mè de qu’as fat, Ricon, ço li fai la Prefèta que cugèt tombar de mau d’estomac.

— Aquò’s la Tinha que m’a fichat son esclòp a la tèsta per una plaça qu’ai pas pogut trobar per son Zèna…

— A ! ça mè mè siás simple…

— Crese pas, Zunicon, crese pas.

— Podiás pas te mefiar, taberlòc.

— Méfia-te-li, fotrala, quau diantre auriá pensat que la Tinha amèsse son dròlle coma aquò…

L’oncle Lòi       

La Croix de l’Ardèche | 13 01 1924

© Denis Capian, 2013

occitan.org