Lettro dé vès Coux

Pusqué nosté mairo Lobrou dit qué savé pas bien escriouré en froncés, li chaou doun escriouré en patois : couneïssé qu’oquélos douos lengos. Sous pu fouor qué lou fousseïrié qué soulio resta vès Chooumeïras, qué escrivio qu’en potois. Mous omis sens urous d’estré dès Coux, car dempieï qu’és mairo toutés soun counten ou vou soun pas.

Pensa : ilé veï tout, sa tout, penso tout, faï tout, dévino quasi. Si oïo resta un jour dé maï o l’oprentissage o Montélimar, oquo l’iéro. Mais soun potroun, qu’on veïgué oquélo tésto d’intellectuel, li digué : pétit, té chaou fila, qué pieï mé forias councuronço et sé trompavo pas, qué lou moundé laï couron coumo los fédos o lo saou, molgré qu’avé pas féni fron soun estagé. Per lo médécino, es pu fouor qu’Esculapo, pamen qué néro lou Diéou (1).

(1) Exemplé : soun gront omi Duchomp dé vès lo Jooubernio oio doréïeromen près lou choléra gaminus ; visté so féno sugué vès nostrè docteur Francus. Mo mio, li digué, vosto omé ès merchond dé coucous, chaou qué mongé dé sédo et d’oouten iéou vaou prépora l’emplastré incognito et si n’oven besouen, veïren oquo démo. Lou rémèdi li coupé chomi coumo en co dé peïrro. Yaro, déou éssé gorri, qué souogno sos chabros omaï soun bouc.

Coumo mestré d’éscolo, molgré qué avé pas lou chivaou lou centauré Chiroun li sério ona quos jorrès ; pamen lio béléou 4.000 ons quéro lou plus fouor proufesseur.

Mais oqui oun soun tolon es lou pu fouor, oquos oou mestié d’esper. Per los coto mobiliéros, los journas dé prestotioun, los cotos persounelos, oqui mous omis oquos lo perfectioun. Et coumo es trop moudesté, vous dirio pas en dengu, mais urousomen lou percétour o envouïa en quouqousus lou résulta de soun trovar, surnoturel, per en omé vulgairé. Mé n’en soun counten qu’otendoun lou moumen dé los estréno, per li pourta en codeau. Mais o fa o qué grond trovar, rien qué en do quéou qu’oion pas vouta per élé, oquos per lous over, en aoutré co.

Oh ! lou molin, qu’on vous disé qué los couneï toutos, jusquo moussu Lodreyt qué lou voulio fa desgréva dé 50 soous. Quento perto foren l’ou jour dé so mouort : o jis dé gorçous per li succéda, séren perdus, ieou créï. Yaro, répos, sainto rédo mauvaiso lengasso.

L.-F.

La Démocratie de l’Ardèche | 05 05 1901

LETRA DE VÈRS COS

Pusque nòste mèra Labró ditz que save pas bien escriure en francés, li chau donc escriure en patoà : coneisse qu’aquelas doas lengas. Sos pus fòrt que lo foceirièr que soliá restar vèrs Chaumeiràs, que escriviá qu’en patoà. Mos amics sem urós d’èstre dès Cos, car dempuèi qu’es mèra totes son contents o vo son pas.

Pensatz : ile vei tot, sap tot, pensa tot, fai tot, devina quasi. Si aiá restat un jorn de mai a l’aprentissatge a Mòntelimar, aquò li èra. Mè son patron, quand veiguèt aquela tèsta d’intellectuèl, li diguèt : petit, te chau filar, que puèi me fariás concurança e se tròmpava pas, que lo monde lai corron coma las fedas a la sau, malgrè qu’ave pas fenit franc son estage. Per la medecina, es pus fòrt qu’Esculapa, pasmens que n’èra lo Dieu (1).

(1) Exemple : son grand amic Duchamp de vèrs la Jauberniá aiá darrèirament pres lo còlerà gaminús ; viste sa femna suguèt vèrs nòstre dòctœr Francús. Ma mia, li diguèt, vòste òme es merchand de cocons, chau que mange de seda e dau temps ieu vau preparar l’emplastre incognito e si n’avem buesoèn, veirem aquò deman. Lo remèdi li copèt chamin coma un còp de pèira. Iara, deu èsser garit, que sònha sas chabras amai son boc.

Coma mèstre d’escòla, malgrè que ave pas lo chivau lo santòre Chiron li seriá anat qu’als jarrets ; pasmens li a benlèu 4.000 ans qu’èra lo plus fòrt professœr.

Mè aquí ont son talant es lo pus fòrt, aquò’s au mestièr d’expèrt. Per las còtas mòbilièras, las jornaas de prestacion, las còtas personèlas, aquí mos amics aquò’s la perfeccion. E coma es tròp modèste, vo diriá pas en dengú, mè urosament lo perceptor a envoiat en quauquos uns lo resultat de son travalh, surnaturèl, per un òme vulguère. Mè ne’n son contents qu’atendon lo moment de las estrenas, per li portar un cadò. Mè a fat aquel grand travalh, rien que en d’aqueus qu’aián pas votat per ele, aquò’s per los aver, un autre còp.

Ò ! lo malèn, quand vos dise que las coneis totas, jusca mossur Ladreit que lo voliá far desgrevar de 50 sòus. Quenta pèrta farem lo jorn de sa mòrt : a gis de garçons per li succedar, serem perduts, ieu crei. Iara, repòs, sènta regda mòvèsa lengassa.

L.-F.

La Démocratie de l’Ardèche | 05 05 1901

occitan.org