Lou vi serma
Zidoro, bravé fessouïrié cévéneou, travaiaïré renja, bévié qué d’aiga claro lo semano : servavo pas dé vi dins so cavo, dé poou qué s’eschaoudessé. Mé se ratrapavo lous dimenché et los bouono festo. Pas per s’embringa coumo éno bestiasso ; me partié dei bourg per soun mas de Fouontverdo galoi, én tantinet atuba.
Brasa-dé-peiroou ero soun escaï-noum et soun juromen.
Lou quinzé d’Avoust s’éro atarda et s’én révénié gai ves Fouontverdo per én superbe clar de luno : « Brasa-dé-peiroou soudisié ; lo Bioun, vuei, rénoro pas ; m’acampé d’ouro, avont soulel trécoula. Aquel saoucissot qu’o serbi lo méro Lipéto éro pebra et sala qué-nou-saï, m’assibro coumo én létrou et pas én chiquet de vi ei mas, pas soulomén én dégoust d’aquel boun jus per abéoura én mouschaou ! Brasa-dé-peiroou, béouré d’aïgo mé gastoro mo festo et pamens vésé couré lo sé ! »
Justé, aribavo proché dé lo lévado dé l’estoncho qu’azaïgo lo prado de Fouontverdo. Laiguéto lido disiè : Béou-mé ! Ma fisto ! Zidoro avié pas lo chaousido, s’esténd sus l’erbo, sé penjo la lévado, vei éno trouïto qué s’escoundié sous lou moutas dé l’aoutro ribo, alounjo lou bras per l’aganta et, vaï té quéré ! sous ped trop loougié sé dressoun en l’ér, so testo alourdido plounjo : dins lou bésaou, faouto dé trouïto, iagué en foutrao dé barbéou qué fasié : glou-glou. Urousomen, lo lévado éro pas founso, lou barbéou sé n’én tirè : Brasa-dé-peiroou, véqui ço qué n’es dé serma soun vi ; l’asé ficho, sé me i’atrapoun tourna-mai.
Zidoro, lous péou trémpé et viscous qué l’aveuglavount, brayo et vesto agipado sus sous membré, intro vés el. Lo Bioun l’espérave én légissént la Vido dos Saint. Péchaïré, maï déqué t’es ariba, paouré malurous ?
— Brasa-dé-peirou, es lou prumié et séro lou darié cop ; siéou puni ont ei pécha ; la leiçou proufitoro, Bioun : lou bon Diéou a fa l’aïgo lindo per lo béouré puro et lou vi claret per l’envala sans mesclo. Es un gros pécha dé gasta los bouono cauoso dé Diéou. Bioun, lo sémano, béourén d’aigo, d’aigo puro Mé lous dimenché et los bouano festo, ré qué dé vi ; jamai dé vi serma, sé vos pas ploura toun Zidoro, Brasa-dé-peiroou !
Almanach de la Croix de l’Ardèche 1909 | 1908
LO VIN SERMAT
Zidòra, brave feçoirièr ceveneu, travalhaire renjat, beviá que d’aiga clara la setmana : servava pas de vin dins sa cava, de paur que s’eschaudèsse. Mè se ratrapava los dimenches e las bònas fèstas. Pas per s’embringar coma una bestiassa ; mè partiá dei Borg per son mas de Fòntverda galòi, un tantinet atubat.
Brasa-de-pairòu èra son escai-nom e son jurament.
Lo quinze d’Avost s’èra atardat e se’n reveniá gai vèrs Fòntverda per un supèrbe clar de luna : « Brasa-de pairòu ! ço disiá ; la Bilhon, vuèi, renarà pas ; m’acampe d’ora, avant solelh trecolat. Aquel saussissòt qu’a servit la mèra Lipeta èra pebrat e salat que non sai, m’assibra coma un lètron e pas un chiquet de vin ei mas, pas solament un degot d’aquel bon jus per abeurar un moschau ! Brasa-de-pairòu, beure d’aiga me gastarà ma fèsta e pasmens vese córrer la set ! »
Juste, arribava pròche de la levada de l’estancha qu’asaiga la prada de Fòntverda. L’aigueta linda disiá : « Beu-me ! » Ma fista ! Zidòra aviá pas la chausida, s’estend sus l’èrba, se penja la levada, vei una troita que s’escondiá sos lo motàs de l’autra riba, alonja lo braç per l’agantar e, vai te quèrre ! sos pès tròp laugièrs se frèçon en l’èr, sa tèsta alordida plonja : dins lo besau, fauta de troita, i aguèt un fotru de barbèu que fasiá : glo glo. Urosament, la levada èra pas fonsa, lo barbèu se ne’n tirèt : Brasa-de-pairòu, vequí çò que n’es de sermar son vin ; l’ase ficha, se me i atrapon tornarmai.
Zidòra, los peus rempes e viscós que l’aveglavon, braias e vèsta agipadas sus sos membres, entrò vèrs el. La Bilhon l’esperava en legissent la Vida das Sents.
— Pechaire, mai de que t’es arribat, paure malurós ?
— Brasa-de-pairòu, es lo prumièr e serà lo darrièr còp ; siu punit ont ai pechat ; la leiçon profitarà, Bilhon : lo bòn Dieu a fat l’aiga linda per la beure pura e lo vin claret per l’envalar sans mèscla. Es un gròs pechat de gastar las bònas causas de Dieu. Bilhon, la setmana, beurem d’aiga, d’aiga pura. Mè los dimenches e las bònas fèstas, ren que de vin ; jamai de vin sermat, se vòs pas plorar ton Zidòra, Brasa-de-pairòu !
Almanach de la Croix de l’Ardèche 1909 | 1908
© Denis Capian, 2013
occitan.org