Los sournetos de mo Gran

Un nâ de trento milo fran

Lo Joneto onavo vendré sous froumagié o lo vilo è plouravo oumo sèro opelado Madelèno, quan lou medeci Purjochi que vénio de veire un molauté, li demondè deque ovio per estré ton tristo.

E franchomen lo Joneto li countè qu’ero desespérado percéqué sous porens voulion pas lo leissa orida endé soun omi Ploumalio.

— E per dequé voloun pas tous porens ? o causo de soun nas, bélèou. Car Ploumalio o c’os bé o quel drolé qu’o un nas coumo un tortifé, ou pu lèou coumo un topinambour ?

— Oui, Moussu Purjochi.

— E l’amés, malgrè soun nas ?

— O oui, Moussu, mè oc’os pas per oco que me voloun pas laissa morida endé iel.

— E perdeqé doun ?

— Persequé iel. o que so journado é ièou ourèi un pau de bé quan mous pore,s seron mouors.

— Ah ! oc’os per oco, lou trouoboun pas prou riché !

— Justomén.

— E quon chourio per qué seguèssé prou riché ?

— S’avio soulomen dès milo frans !

Lou médéci reflechiguè un moumen, pièi diguè :

— Diras o toun Ploumaillo que me venio veiré deman o dès ouros, è plourés pas plu que blèou tou s’orenjaro.

Lou lendeman o dès ouros, lou Ploumalio se présentè o Moussu Purjochi.

— M’on dit qué me demondoia, Moussu lou médéci.

Oui, moun omi. Lo Joneto mé diguè hier que s’ovios soulomen dès milo francs, vous laissorion morida.

— Bien sur : mè lous ei pas.

— Té pas qu’o tu de n’ovedré trento.

— E de qué chauf airé ?

— Me vendré toun na

— Vous foutè de ièou !

— Pas du tout, sabés qué touijour estudié, e me forio plosi d’estudia toun na qu’es pas fa coumo oquel de tout lou moundé, è si me permétés de te lou coupa t’en bailé trento milo franc é te pouiras morida endé lo Joneto.

— Bougré ! soui be lai coumo oco, mè ou serio be encaro mei sans na.

— T’en metrei un en cortou ou en orgen, coumo voudras.

— Porlen pas d’oco ! E s’ovès rien mai o mé diré…

— Coumo voudras, moun omi, mè proumé me de rien diré o dengu de mo propousitièou è laisso me fairé.

Viè jours oprès, lou médeci rencountrè lo mèro de lo Joneto è en li touchen lo mo. li diguè :

— Vous présenté toutes mous coumplimen, Modamo.

— En quont’ounou ?

— Per lou moriagé de vosto fillo endé lou drole Ploumaillo.

— Mè moridé pas mo fillo ! Lou Ploumaillo es be un bravé drole, è trovoliairé è tout, mè o pas lou sôu.

— Tampis, tampis ! Sabe pas si Ploumaillo o pas lou sôu, mè pas pu luen que lio viè jours, vouguè pas mé vendré uno besougno, molgré que n’in beilesse trento milo francs.

— Qu’onto besougno ?

— Modamo, sobè qué lous medecis devoun gorda lou secret proufessionnel. Pouodé pas vous n’en dire pu lon, mè vous ossure qu’o refusa dé me vendré trento milo francs uno. besougno que s’o.

En rentren vès ielo, lo mèro de lo Jano menè soun omé din qu’un cairé è li diguè cé qué li ovio di lou medeci. E, penden uno semono, se demondèroun de qué poudio restré oquelo besougno, è finalomen, de pôu de faire uno bestigé, décidèroun de leissa morida lous dous amourous. E quan seguéroun morida e que lou pèro è lo mèro sôupéguèroun lo vérita, oc’os ieulous que ne foguèroun un de nâ.

Le Journal d’Aubenas | 26 06 1937

Las sornetas de ma grand

UN NAS DE TRENTA MILA FRANCS

La Janeta anava vendre sos fromatges a la vila è plorava coma s’èra apelada Madelèna, qund lo medecin Purjachin que veniá de veire un malaute, li demandèt de que aviá per èstre tant trista.

E franchament la Janeta li contèt qu’èra desesperada per ce que sous parents volián pas la laissar maridar endé son amic Plomalha.

— E per de qué vòlon pas tos parents ? A causa de son nas, benlèu. Car Plomalha aquò’s ben aquel dròlle qu’a un nas coma un tartife, o puslèu coma un tòpinambor ?

— ‘Oui, Monsur Purjachin.

— E l’ames, malgrè son nas ?

— Ò ‘oui, Monsur, mè aquò’s pas per aquò que me vòlon pas laissar maridar endé iel.

— E per de qué donc ?

— Per ce que iel a que sa jornada è ieu aurai un pauc de ben quand mos parents seràn mòrts.

— A ! Aquò’s per aquò, lo tròbon pas pro riche !

— Justament.

— E quant chauriá per que seguèsse pro riche ?

— S’aviá solament dètz mila francs !

Lo medecin reflechiguèt un moment, puèi diguèt :

— Diràs a ton Plomalha que me vénia veire deman a dètz oras, è plores pas plus que benlèu tot s’arrenjarà.

Lo lendeman a dètz oras, lo Plomalha se presentèt a Monsur Purjachin.

— M’an dit que me demandaiatz, Monsur lo medecin.

— ‘Oui, mon amic. La Janeta me diguèt ièr que s’aviás solament dètz mila francs, vos laissarián maridar.

— Bien sur : mè los ai pas.

— Ten pas qu’a tu de n’avedre trenta.

— E de que chau faire ?

— M evendre ton. nas.

— Vos fotètz de ieu !

— Pas du tot, sabes que tosjorn estúdie, e me fariá plasir d’estudiar ton nas qu’es pas fat coma aquel de tot lo monde, è si me permetes de te lo copar te’n baile trenta mila francs è te poiràs maridar endé la Janeta.

— Bogre ! Soi ben laid coma aquò, mè o seriá ben encara mèis sans nas.

— Te’n metrai un en carton o en argent, coma voudràs.

— Parlem pas d’aquò ! E s’avètz rien mai a me dire…

— Coma voudràs, mon amic, mè promet-me de rien dire a dengú de ma pròposicion è laissa-me faire.

Vuèt jorns après, lo medecin rencontrèt la mèra de la Janeta è en li tochent la man li diguèt :

— Vos presente totes mos compliments, Madama.

— En quant onor ?

— Per lo mariatge de vòsta filha endé lo dròlle Plomalha.— Mè maride pas ma filha ! Lo Plomalha es ben un brave dròlle, è travalhaire è tot, mè a pas lo sòu.

— Tant pis, tant pis ! Sabe pas si Plomalha a pas lo sòu, mè pas pus luènhque li a vuèt jorns, vouguèt pas me vendre una besonha, malgrè que n’i’n bailèsse trenta mila francs.

— Quanta besonha ?

— Madama, sabètz que los medecins devon gardar lo secret professiònèl. Pòde pas vos ne’n dire pus lòng, mè vos assure qu’a refusat de me vendre trenta mila francs una besonha que z’a.

En rentrent vèrs iela, la mèra de la Jana menèt son òme dins qu’un caire è li diguèt ce que li aviá dit lo medecin. E, pendent una setmana, se demandèron de que podiá rèstre aquela besonha, è finalament, de paur de faire una bestitge, decidèron de laissar maridar los dos amorós. E quand seguèron maridats e que lo pèra è la mèra saupeguèron la veritat, aquò’s ielos que ne faguèron un de nas.

Le Journal d’Aubenas | 26 06 1937

occitan.org